Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego kolana ACL – rekonstrukcja a następnie rehabilitacja

Uraz więzadła krzyżowego przedniego kolana (ACL) to częsta kontuzja stawu kolanowego. Symptomem dysfunkcji jest niestabilność tzw. uczucie „uciekania” kolana. Nie zawszę jednak brak więzadła może, musi wykazywać objawy uszkodzenia stawu kolanowego, szczególnie jeżeli osoba prowadzi umiarkowany tryb życia. 

Wskazania do zabiegu

Więzadło ACL przy całkowitym zerwaniu niestety nie jest w stanie się zregenerować. Zerwanie więzadła najczęściej prowadzi do zabiegu operacyjnego, polegającym na jego rekonstrukcji. Bezwzględnie zabieg operacyjny realizowany jest u sportowców oraz osób aktywnych fizycznie, ze względu na wymaganą pełną stabilność kolana. 

Decyzję rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego podejmuje się w oparciu o wiele czynników:

– stopień uszkodzenia więzadła 
– wiek pacjenta 

– stan funkcjonalny kolana 
– poziom aktywności fizycznej pacjenta
– niestabilność kolana (niepewność, luz w kolanie, uczucie uciekania) 

W wielu przypadkach gdy pacjent nie jest mocno aktywny fizycznie i nie pojawiają się epizody niestabilności stawu kolanowego w nowoczesnej medycynie rezygnuję się z zabiegu. Każda ingerencja operacyjna jest traumą dla organizmu, która powoduje stan zapalny. Lekarz aby uzyskać dostęp do wnętrza stawu, musi przedostać się przez wiele tkanek niestety uszkadzając je. W skutek zabiegu dochodzi do krwawienia, obrzęku, wzmożonego napięcia mięśni, co powoduje zaburzenie funkcji stawu. Dlatego nie zawsze zabieg rekonstrukcji jest pacjentowi potrzebny do normalnego funkcjonowania.

Zabieg

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego jest zabiegiem planowym i najczęściej jest wykonywana w okresie od 6 tygodni do 4 miesięcy od urazu. Jednak u sportowców na najwyższym poziomie zabieg można wykonać w ciągu 48h po urazie, dzięki czemu skraca się czas powrotu do aktywności sportowej. Standardowo po urazie skrętnym kolana istotne jest, aby zredukować stan zapalny i wygoić uszkodzenia okołostawowe. W pierwszym okresie po skręceniu kolana i zerwaniu ACL zalecany jest stabilizator stawu kolanowego na okres 6 tygodni, mimo, że już od 2 tygodnia rozpoczyna się rehabilitację. Proces rehabilitacji ma na celu zapobieganie przykurczom stawu oraz zanikom mięśniowym. Nie pełny wyprost stawu kolanowego – przykurcz zgięciowy – może być przeciwwskazaniem do rekonstrukcji ACL

Rehabilitacja po zabiegu rekonstrukcji ACL – (3 etapy) 

Etap pierwszy

0-14 dni, to najczęściej praca z obrzękiem, krwiakiem i bólem. Działania ograniczają się do zmniejszania stanu zapalnego za pomocą schładzania kolana oraz ćwiczeń izometrycznych. Pacjent porusza się o kulach często w stabilizatorze stawu kolanowego zablokowanym bez ruchu w wyproście.

0-3 tyg fizjoterapia obejmuje pracę szczególnie nad zakresem ruchomości w stawie, redukowaniem obrzęku i utrzymywaniem siły mięśniowej, pielęgnacją i mobilizacją blizn pooperacyjnych, oraz mobilizacją rzepki.

Do 4 tygodnia powinno się uzyskać 90° zgięcia w stawie kolanowym, jednak nie powinno się go przekraczać, gdyż może to prowadzić do rozciągnięcia przeszczepu więzadła. Obrzęk czasami może być problemem w osiągnięciu pełnego wyprostu.

Etap drugi 

Między 5-9 tygodniem prowadzona jest terapia manualna zwiększająca zakres ruchu oraz poprawiająca odżywienie stawu. Wykonywane są ćwiczenia z wykorzystaniem lub bez oporu zewnętrznego oraz ćwiczenia nakierowane na stabilizacje oraz równowagę. Bardzo ważny jest dobór ćwiczeń, intensywność oraz poziom trudności do indywidualnych umiejętności i etapu rehabilitacji. 

Etap trzeci

to dalsza praca nad czuciem głębokim i poprawa stabilizacji czynnej mięśniowej. W tym etapie prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja może uchronić pacjenta przed powtórnym urazem. 

W 3-4 miesiącu pacjent wraca do aktywności fizycznej takiej jak bieganie, pływanie czy regularna jazda na rowerze. Aktywność sportowa jest wprowadzana etapami, stopniowo po odpowiednim treningu aby nie przeciążyć więzadła. 

5-8 miesiąc to czas kiedy pacjent powinien uzyskać pełną sprawność. Jednak jest to jeszcze zbyt wczesny okres aby bezpiecznie i w pełni wrócić do maksymalnych obciążeń sportowych. Całkowita przebudowa przeszczepu zazwyczaj trwa około 12-naście miesięcy. Dopiero po tym czasie więzadło będzie gotowe do pełnych obciążeń i aktywności sportowej. 

Rehabilitacja po rekonstrukcji jest długa i zróżnicowana w zależności od typu operacji, indywidualnych możliwości pacjenta oraz gojenia tkanek. W poszczególnych fazach rehabilitacji pacjent narażony jest na różne powikłania. Dlatego przechodząc proces leczenia pod kontrolą fizjoterapeuty można ustrzec się powikłaniom takim jak: ponownie zerwany  lub rozciągnięty ACL, zaburzenia ustawienia rzepki, powstanie zrostów śródstawowych czy przykurczom mięśniowym

Rehabilitacja pod okiem specjalisty

Wszystkie etapy rehabilitacji wykonywane być powinny pod nadzorem fizjoterapeuty. Celowo na naszej stronie nie pokazujemy ćwiczeń ze względu na to, że rehabilitacja jest precyzyjna i powinna być dobrana indywidualnie do możliwości pacjenta. Często w internecie można znaleźć ogólne ćwiczenia, wskazówki, itp. Należy jednak pamiętać, że postępowanie na własną rękę bez specjalisty jest niebezpieczne i często kończy się trwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

W warunkach polskiej służby zdrowia pacjenci nierzadko miesiącami wyczekują rehabilitacji, podczas gdy po leczeniu operacyjnym działania należy rozpocząć w pierwszych tygodniach po zabiegu. W takich sytuacjach warto przynajmniej kilkukrotnie skontaktować się z fizjoterapeutą prywatnie. Istnieje wiele elementów, które bez problemu można wykorzystać w domu, które specjalista fizjoterapii może zalecić. Zaniedbanie sytuacji i pozostawienie stawu bez odpowiednich ćwiczeń może skutkować ograniczeniami, które będą problemem już na zawsze.

Zerwane więzadło krzyżowe przednie